Bệnh sán lá gan là một trong những bệnh ký sinh trùng gây hại trên gia súc, do 2 loài Fasciola gigantica và Fasciola hepatica gây nên. Bệnh xảy ra ở hầu hết các loài gia súc và có thể lây sang người qua đường ăn uống.
1. Nguyên nhân và con đường lây bệnh
Bệnh sán lá gan là một trong những bệnh ký sinh trùng gây hại trên gia súc, do 2 loài Fasciola gigantica và Fasciola hepatica gây nên. Bệnh xảy ra ở hầu hết các loài gia súc và có thể lây sang người qua đường ăn uống.
Ốc Limnea, vật chủ trung gian truyền bệnh
Sán lá gan trưởng thành đẻ trứng theo phân ra ngoài và phát triển thành ấu trùng ký sinh ở loài ốc nước ngọt (ốc Limnea – loại ốc nhỏ bằng hạt đậu bám trên cây cỏ thủy sinh). Khi gia súc ăn phải rau cỏ có ốc Limnea, ấu trùng sẽ đi vào trong cơ thể, xuyên qua thành ruột vào mạch máu, đến gan và phát triển thành sán trưởng thành.
Sơ đồ lây nhiễm sán lá gan trên gia súc:
1 – Sán lá ký sinh trong cơ thể, 2 – Trứng sán, 3 – Mao ấu, 4, 5 ,6 – (Bào ấu, lôi ấu, vĩ ấu ký sinh trong ốc, 7 – Nang ấu (bám vào cỏ).
2. Triệu chứng
– Thể mãn tính: Gia súc bị bệnh có cơ thể gày còm, suy nhược, thiếu máu, bị tiêu chảy kéo dài làm cho chúng mất dần khả năng cày kéo và khả năng sinh sản.
– Thể cấp tính: Gia súc bị bệnh bỏ ăn, chướng hơi dạ cỏ, sau đó tiêu chảy dữ dội, phân loãng màu xám, có mùi tanh. Sau vài ngày mắc bệnh, chúng nằm bệt, không đi được và chết do mất nước, kiệt sức. Thể bệnh này thường gặp ở bê nghé dưới 6 tháng tuổi do bị nhiễm thứ phát các vi khuẩn gây bệnh có sẵn trong dạ dày và ruột như Salmonella, E.coli,……
3. Phòng và trị bệnh
Thuốc phòng và điều trị:
Định kỳ tẩy sán lá gan 2 lần/năm cho toàn đàn gia súc, sử dụng một trong các loại thuốc sau:
– Vime- ONO: Cho uống hoặc trộn vào thức ăn với liều lượng:
+ Trâu, bò: 1 gam/15-20 kg thể trọng, gói 25 gam dùng cho 370-500kg thể trọng. Nếu trâu, bò từ 500 kg trở lên cho uống 1 liều 25 gam/con.
Dê, cừu: 1 gam/10-15kg thể trọng, gói 25 gam dùng cho 250-375kg thể trọng.
Chú ý: Không dùng cho gia súc già và gia súc đang mang thai, tránh để gia súc ra ngoài nắng sau khi uống thuốc.
– Vime – Facsi: Tiêm dưới da với liều lượng:
Trâu, bò: 1 ml/30-35kg thể trọng
+ Dê, cừu, thỏ: 1 ml/15-20kg thể trọng, không tiêm quá 10 ml cho 1 vị trí tiêm.
Chú ý: Đối với gia súc lấy sữa, phải ngừng sử dụng sữa trước 28 ngày sau khi tiêm.
Thực hiện các biện pháp vệ sinh phòng bệnh:
– Ủ phân để diệt trứng và ấu trùng giun sán.
– Diệt ký chủ trung gian: Dùng sulfat đồng (CuSO4) nồng độ 3 – 4‰ phun trên đồng cỏ và cây thủy sinh để diệt các loài ốc Limnea, cắt đứt giai đoạn phát triển của sán lá ở thời kỳ ấu trùng.
– Khi cắt cỏ cho gia súc ăn, không cắt phần chìm trong nước.
– Không chăn thả gia súc tại các vùng đầm lầy, khu vực đọng nước.
